Wat is artrose?
Artrose of osteoartrose is een degeneratieve gewrichtsziekte en is de meest voorkomende vorm van artritis. Artrose ontstaat wanneer kraakbeen in de gewrichten steeds meer afslijt.
Hoewel artrose elke gewricht in het lichaam kan aantasten, zal de aandoening het vaakste de volgende gewrichten aantasten:
- Handen
- Heupen
- Knieën
- Nek
- Onderrug
Artrose verslechtert geleidelijk met de tijd en er bestaat geen genezing. Gelukkig bestaan er behandelingen die de pijn verlichten en de levenskwaliteit aanzienlijk verbeteren.
Wat zijn de symptomen van artrose?
Artrose symptomen komen vaak voor en verergeren langzaam in de tijd. Ziektetekenen die vaak optreden bij artrose zijn:
- Pijn
Het aangetaste gewricht kan pijnlijk zijn tijdens of na beweging. - Gevoeligheid
Het gewricht kan gevoelig zijn bij aanraking of lichte druk - Stijfheid
Gewrichtsstijfheid is het meest merkbaar bij het wakker worden of na een periode van inactiviteit. - Verlies van flexibiliteit
Het gewricht kan niet meer zo ver bewegen als ervoor of niet meer in alle richtingen bewegen. - Raspend gevoel
Men kan raspend gevoel hebben of zelfs horen bij het bewegen van het gewricht. - Beenderige knobbels
Deze extra stukjes bot, die voelen als harde knobbels, kunnen zich rond het aangetaste gewricht vormen.
Bij zwelling of stijfheid in de gewrichten die langer duurt dan twee weken, kan men best een afspraak maken met een arts.
Wat zijn de oorzaken van artrose?
Artrose treedt op wanneer het kraakbeen dat de uiteinden van de botten in de gewrichten beschermd verslijt. Het gladde oppervlak van het kraakbeen wordt ruw, waardoor irritatie ontstaat. Uiteindelijk, als het kraakbeen volledig afgesleten is, kunnen de beenderige uiteinden van het gewricht over elkaar wrijven met botbeschadiging en gewrichtspijn tot gevolg.
In de meeste gevallen is het niet duidelijk wat de oorzaak van artrose. Onderzoekers vermoeden dat het om een combinatie van factoren gaat, zoals:
- Het verouderingsproces
- Gewrichtsverwonding of stress
- Erfelijkheid
- Spierzwakte
- Zwaarlijvigheid
Risicofactoren
Factoren die het risico verhogen van artrose zijn:
- Ouderdom
Artrose komt meestal voor bij oudere volwassenen. Mensen onder de 40 hebben zelden artrose. - Geslacht
Vrouwen hebben meer kans om artrose te ontwikkelen, hoewel het niet duidelijk is waarom. - Misvormingen van het been
Sommige mensen worden geboren met misvormde gewrichten of defect kraakbeen, hetgeen de kans op artrose verhoogt. - Gewrichtsverwondingen
Verwondingen, zoals sportblessures of verwondingen door een ongeval, kan het risico op artrose verhogen. - Obesitas
Door de constante extra druk op de gewrichten die het gewicht dragen (zoals de knieën) hebben zwaarlijvige mensen meer risico op artrose. - Bepaalde beroepen
Sommige beroepen geven een repititieve druk op bepaalde gewrichten. - Andere ziekten
Jicht, reumatoïde artritis, de ziekte van Paget of septische artritis verhogen het risico op het ontwikkelen van artrose.
Wat zijn de behandelingen voor artrose?
Men kent nog geen remedie voor artrose, maar mits goede behandeling kan men de pijn verzachten en de beweeglijkheid van het gewricht vrijwaren.
Vermageren
Zeker bij mensen met overgewicht en artrose is het uitermate belangrijk om gewicht te verliezen: hoe minder gewicht, des te minder druk er op de gewrichten komt.
Medicijnen
Er bestaan verschillende pijnstillende medicijnen die gebruikt kunnen worden bij de behandeling van artrose. Vaak worden ook combinaties gebruikt van de volgende medicijnen.
- Paracetamol
Paracetamol wordt meestal als eerste geneesmiddel gebruikt in de behandeling van artrose. Het is een pijnstillend middel maar het gaat de ontsteking niet tegen. Paracetamol is een relatief veilig geneesmiddel mits het niet in te hoge dosis ingenomen wordt. - NSAID’s
Niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) verlichten de pijn en remmen de ontsteking. Bij langdurige inname en bij grote dosissen is de kans op bijwerkingen groter. - Opiaten
Opiaten zijn sterke pijnstillers maar worden enkel bij erge pijnen gebruikt. Het risico op verslaving is niet te verwaarlozen. Deze medicijnen zijn niet anti-inflammatoir (ontstekingsremmend) en kunnen ernstige bijwerkingen hebben. - Corticosteroïden
Intra-articulaire injecties (in het gewricht) van corticosteroïden in het aangetaste gewricht kunnen pijn en ontsteking verminderen. Te veel injecties kunnen tot gewrichtsschade leiden.
Ondersteunende therapie
- Fysiotherapie of kinesitherapie
De beste therapie voor het behouden van de beweeglijkheid van de gewrichten zijn aangepaste oefeningen bij de kinesist of fysiotherapeut. De oefeningen zorgen voor spieropbouw rond het gewricht en minder pijn. De kinesist zal oefeningen voorschrijven die thuis kunnen gedaan worden. - Stress op de gewrichten vermijden
Het gewricht laten rusten zorgt ervoor dat de verdere slijtage beperkt wordt. Verschillende hulpmiddelen kunnen helpen om de stress op gewrichten te vermijden. Vaak kan een brace ook hierin helpen. De arts of kinesist kunnen raad geven hierover.
Chirurgie
- Gewrichtsvervanging
In gewrichtsvervangende chirurgie (artroplastiek), verwijdert de chirurg het beschadigde gewricht en vervangt het met plastic of metalen protheses. De heup-en kniegewrichten zijn de meest vervangen gewrichten. Maar tegenwoordig kunnen schouder, elleboog, vinger of enkel gewrichten ook vervangen worden. Na een periode van revalidatie na een artroplastie kan men het gewricht terug pijnloos gebruiken. Nieuwe artificiële gewrichten kunnen tot 20 jaar meegaan. Vaak moeten ze dan opnieuw vervangen worden. Technische doorbraken zorgen ervoor dat artificiële gewrichten steeds langer meegaan. - Andere chirurgie
Indien artroplastie geen optie is kan men ervoor kiezen om andere chirurgische ingrepen uit te voeren, zoals onder andere een artrodese: het vastzetten van het gewricht. Deze operatie verhindert elke vorm van beweging in het gewricht waardoor het gewricht zijn functie volledig verliest. Dit wordt vaak gedaan met enkel gewrichten.
Alternatieve geneeskunde
- Acupunctuur
Bij acupunctuur worden kleine naalden in de huid geprikt. Accupunctuur zou pijnstillend kunnen zijn. Er moet echter nog veel onderzocht en bewezen worden opmtrent de werking van deze alternatieve methode. - Glucosamine en chondroïtine
Deze stoffen worden door het lichaam gebruikt in de opbouw van het gewrichtskraakbeen. Er zijn veel studies gebeurd die proberen aan te tonen dat glucosamine of chondroïtine als voedingssupplement een positieve werking zou hebben bij artrose. Verschillende studies wijzen inderdaad in die richting, maar evenveel studies tonen aan dat er geen invloed is. Het nut ervan is dus zeker nog niet aangetoond. - Tai-chi en yoga
Deze vormen van meditatie kunnen helpen bij stress bestrijding en spierontspannend werken. Tevens worden vaak rustige bewegingen gemaakt bij het uitoefenen van deze bewegingstherapieën. Dit kan een artrose patiënt helpen.
