Wat is lipoedeem?
Lipoedeem betekent letterlijk ‘vetzwelling’. Het is een chronische aandoening van het vetweefsel. Het komt vrijwel alleen voor bij vrouwen. Bij lipoedeem is er sprake van een ongelijkmatige vetverdeling over het lichaam. De afwijking komt voornamelijk voor op het onderlichaam, maar de armen kunnen ook aangedaan zijn. Patiënten met lipoedeem hebben veel pijn maar ook andere klachten zoals psychische problemen, vermoeidheid, snel blauwe plekken bij aanraking van de huid en snelle overbelasting van het lichaam.
De aandoening leidt tot verhoogde zorgconsumptie en regelmatig tot arbeidsongeschiktheid en sociale isolatie. Dit komt onder andere door een negatief zelfbeeld, bewegingsbeperkingen en pijnklachten. De kwaliteit van leven kan dus ernstig beperkt zijn.
Wat zijn de symptomen van lipoedeem?
Lipoedeem wordt meestal zichtbaar aan het eind van de puberteit. Het uit zich vooral aan de onderbenen, heupen, dijen, binnenkant van de knieën en de armen. Opvallend is het ontbreken van zwelling aan de hand- en voetrug. Dit is wel aanwezig bij lymfoedeem en veneus oedeem. Bij lipoedeem voelt de huid in de eerste jaren zacht aan. In de loop van de tijd treden, vooral als er sprake is van overgewicht, veranderingen in het onderhuidse vetweefsel op. De huid wordt stugger en onregelmatiger. Als gevolg hiervan kan er zwelling ontstaan die door vocht wordt veroorzaakt. In tegenstelling tot andere vormen van oedeem kunnen bij lipoedeem geen deukjes in de huid worden gedrukt. Bij lipoedeem kunnen aan de dijbenen kleine putjes ontstaan, in de volksmond ‘sinaasappelhuid’ of ‘celulitis’ genoemd. Door een verhoogde kwetsbaarheid van de haarvaatjes in het vetweefsel kunnen bloeduitstortingen sneller optreden. Een koud gevoel, vooral van de onderbenen, is een andere veel gehoorde klacht.
Als lipoedeem lang bestaat, ontstaan er vaak bijkomende klachten. Alleen met lichamelijke inspanning, oefeningen, actief zijn en een goed dieet, kan een patiënt deze bijkomende klachten proberen te voorkomen of te beperken. Tumescent Liposculptuur is de enige juiste chirurgische behandeling van lipoedeem.
Hoe ontstaat lipoedeem?
De oorzaak van lipoedeem is niet bekend. Erfelijke factoren spelen vaak een rol. Naast de abnormale vetverdeling zijn er aanwijzingen dat er naast een verminderde afvoer van weefselvocht (lymfe) ook een verslapping van het bindweefsel kan zijn. Daardoor kan er na verloop van tijd een combinatie ontstaan van lipoedeem en lymfoedeem. Dit wordt lipo-lymfoedeem genoemd. Ook blijkt bij lipoedeem vaak sprake van een zwak houding- en bewegingsapparaat. Hierbij zijn vooral de banden (enkels, voeten, knieën) zwak. Bij fysiotherapeutisch onderzoek wordt vaak verminderde spierkracht, zwakke gewrichten en steunweefsel geconstateerd. Soms heeft een patiënt last van doorgezakte voeten. Factoren die lipoedeem negatief beïnvloeden zijn:
- Aanleg tot overgewicht/vetzucht
- Te grote calorische intake (‘verkeerde voeding’)
- Hormonale factoren
- Lang zitten of staan
- Te weinig spierarbeid
- Warmte
- Aanwezigheid van lymfoedeem/veneus oedeem
- Veranderd zelfbeeld
Hoe wordt lipoedeem behandeld?
Gelukkig is er een goede behandeling mogelijk van lymfoedeem.
Welke behandeling voor u het meest geschikt is en hoe lang een behandeling exact zal duren, verschilt van patiënt tot patiënt. U krijgt daarover alle informatie in het behandelplan dat voor u gemaakt wordt.
De behandeling kan bestaan uit de volgende onderdelen.
Manuele lymfdrainage
Uw huidtherapeut geeft een rekprikkel door een zachte, pompende beweging te maken op de huid. De opname van vocht door de lymfvaten wordt daardoor gestimuleerd en de opname en afvoer van het opgehoopte weefselvocht wordt verhoogd.
Ambulante compressietherapie
Een combinatie van zwachtelen en bewegen zorgt voor een betere opname en afvoer van het weefselvocht.
Lymfapress
Speciaal voor wat zwaardere gevallen van lymfoedemen is er een apparaat met arm- of beenmanchetten, dat uit verschillende compartimenten bestaat. Hierdoor kan onder controle druk worden uitgeoefend.
Therapeutische arm- of beenkous
Met een speciaal aangemeten elastische arm- of beenkous wordt de behandeling meestal afgerond. Deze arm- of beenkous zorgt ervoor dat het resultaat van de behandeling behouden blijft.
